AKĪL b. EBÛ TÂLİB

Ebû Yezîd Akīl b. Ebî Tâlib b. Abdilmuttalib el-Hâşimî el-Kureşî (ö. 60/680)

Hz. Ali’nin büyük kardeşi.

Müellif:

Hz. Ali’den yirmi yaş büyüktür. Milâdî 580’de doğdu. Ensâb ve tarih bilgisiyle Câhiliye devrinde Kureyş kabilesi arasında önemli bir yeri olup anlaşmazlıklarda hakemliğine başvurulan dört kişiden biri idi. Bedir Gazvesi’nde Mekkeli müşrikler safında savaştı ve müslümanlara esir düştü. Amcası Abbas b. Abdülmuttalib tarafından verilen 4000 dirhem fidye ile esaretten kurtuldu. Müslüman olduğu tarih hakkında ihtilâf vardır. Bazılarına göre Hudeybiye Antlaşması’ndan önce, bazılarına göre hemen sonra, bir kısmına göre ise Mekke’nin fethinden önce 630 yılı başlarında müslüman olmuş ve Medine’ye gitmiştir. Kardeşi Ca‘fer ile Mûte Seferi’ne katıldı. Yakalandığı bir hastalık sebebiyle daha sonraki savaşlarda bulunamadı. Ancak Huneyn Gazvesi’ne iştirak ettiği ve herkesin dağıldığı sırada Hz. Peygamber’in yanından ayrılmadığı da rivayet edilir. Hz. Ömer devrinde divanın düzenlenmesinde görevlendirildi. Hz. Ali’nin halifeliği sırasında ödemek mecburiyetinde olduğu büyük bir borç meselesinde ondan beklediği yardımı göremeyince, kendisine gerekli yardımı sağlayan Muâviye’ye katıldı ve Sıffîn’de kardeşine karşı savaştı. Belâgatı ve hazır cevaplılığıyla da meşhur olan Akīl, Muâviye döneminde veya Yezîd’in halifeliğinin ilk günlerinde vefat etti.


BİBLİYOGRAFYA

, IV, 492.

, IV, 42-44.

, s. 120, 155, 204.

, I, 365.

, II, 426, 465-466; IV, 209-210.

, III, 157-158.

, IV, 63-66.

a.mlf., el-Kâmil, II, 132; V, 541.

, II, 494.

F. Buhl, “Akîl”, , I, 248.

L. Veccia Vaglieri, “ʿAḳīl b. Abī Ṭālib”, , I, 337.

Bu madde TDV İslâm Ansiklopedisi’nin 1989 yılında İstanbul’da basılan 2. cildinde, 264 numaralı sayfada yer almıştır.