SÜLEYMAN b. BİLÂL

100 (718) yılı civarında doğdu. Berberî soyundan gelmiş olup Hz. Ebû Bekir’in torunlarından Abdullah b. Muhammed b. Abdurrahman’ın veya Kāsım b. Muhammed’in mevlâsı olduğu için Teymî ve Kureşî nisbeleriyle, ayrıca Ebû Eyyûb künyesiyle de anılmıştır. Hadis hâfızı Süleyman b. Bilâl, Ca‘fer es-Sâdık, Basralı zâhid Habîb el-Acemî, Rebîatürre’y, Humeyd et-Tavîl, Zeyd b. Eslem, Yahyâ b. Saîd el-Ensârî, Abdullah b. Dînâr, Sâlih b. Keysân, Hişâm b. Urve, Mûsâ b. Ukbe gibi şahsiyetlerden hadis rivayet etti. Yahyâ b. Saîd el-Ensârî’den en çok onun rivayette bulunduğu belirtilmektedir. Kendisinden az sayıda hadis rivayet eden oğlu Eyyûb’dan başka Abdullah b. Mübârek, Ka‘nebî, İbn Vehb, İsmâil b. Ebû Üveys, Saîd b. Ufeyr, Yahyâ b. Sâlih, ensâb âlimi ve tarihçi İbn Zebâle gibi âlim ve muhaddisler rivayette bulundu. Abdurrahman b. Mehdî ondan daha çok hadis rivayet etmediği için pişmanlık duyduğunu söylemiştir. Rivayetleri Kütüb-i Sitte’de yer alan ve çok hadis rivayet ettiği kaydedilen Süleyman b. Bilâl imam, müftü, hâfız gibi unvanlarla anılmış; İbn Sa‘d, Yahyâ b. Maîn, Ahmed b. Hanbel, Nesâî, Ebü’l-Hasan el-İclî, Ebû Hâtim er-Râzî gibi hadis münekkitleri onun sika olduğunu söylemiştir. Medine’de fetva verdiği, aynı zamanda şehrin arazi vergilerini (harac) topladığı ve Medine muhtesibi olduğu kaydedilmektedir. Süleyman b. Bilâl tercih edilen görüşe göre 172’de (788) Medine’de vefat etti. Bu tarih 177 (793) olarak da zikredilmiştir.

BİBLİYOGRAFYA
İbn Sa‘d, eṭ-Ṭabaḳāt, V, 420; Buhârî, et-Târîḫu’l-kebîr, IV, 4; İbn Ebû Hâtim, el-Cerḥ ve’t-taʿdîl, IV, 103; Mizzî, Tehẕîbü’l-Kemâl, XI, 372-376; Zehebî, Aʿlâmü’n-nübelâʾ, VII, 425-427; a.mlf., Teẕkiretü’l-ḥuffâẓ, I, 234; İbn Hacer, Tehẕîbü’t-Tehẕîb, IV, 175-176.