Necip Hablemitoğlu. Çarlık Rusyası’nda Türk kongreleri (2005)

Necip Hablemitoğlu. Çarlık Rusyası’nda Türk kongreleri (1905-1917). 2. baskı. Seri: Toplumsal Dönüşüm yayınları: 286, Araştırma inceleme dizisi: 106. İstanbul: Toplumsal Dönüşüm yayınları, 2005, 490 s. ISBN 9756448830

Arka kapaktan:

“Rusya Türkleri’nin 1905-1917 tarihleri arasındaki mücadelderi, önce dini nitelikli taleplerle başlayıp, bağımsızlık savaşına kadar giden istekler zincirindeki aşamaları göstermesi açısından da ayrı bir öneme sahiptir. Resmi izin verilmediği için 1905 ağustosunda 1. kongreyi Ota nehri üzerinde gezinti kıyafetleri ile bindikleri bir vapurda gerçekleştiren azınlık liderleri, 1917 yılı mayısında gerçekleştirdikleri kongreyi ise Moskova’da mutantan biçimde organize edebilmişlerdi. Bu ilk ve son “umumi kongre” toplanış biçimi, müzakere konuları ve kararları itibariyle Rusya Türkleri’nin sadece 12 yıllık bir zaman diliminde nereden gelip nereye gittiğini göstermesi açısından dikkat çekicidir.”

Elinizdeki bu kitap, Rusya Türkleri’nin mücadelelerine ışık tutarak ortaya koyduğu tarihsel kesit nedeniyle olduğu kadar, hem dönem açısından, hem Atatürk tarafından yeniden yapılandırılan Türk Devleti’nin bir bakıma benzer koşullar içinde bulunması yönünden ve hem de Rusya Türkleri ile Anadolu Türkleri’ni ilgilendiren siyasi gelişmelerin zaman zaman paralellik göstermesi bakımından da önemlidir.

Hablemitoğlu’nun orijinal dokümanlara ağırlık vererek hazırladığı bu çalışma, döneme ilişkin pek çok çalışma arasında bu yönü ile öne çıkmaktadır. Hablemitoğlu’nun gündelik Türkiye’ye ilişkin bilinçli ilgisi ve aydın sorumluluğu ile gerçekleştirdiği çalışlmalarının yanısıra, bu kitap O’nun uzmanlık alanına ilişkin yetkinliğinin, araştırmacı kimliğinin de en iyi kanıtlarından biridir.