Şeyhmus Sarice. Selçuklular Dönemi Anadoluda Müslüman-Süryani ilişkileri (XI.-XII. yüzyıllar). Yüksek lisans tezi (2018)

Şeyhmus Sarice. Selçuklular Dönemi Anadoluda Müslüman-Süryani ilişkileri (XI.-XII. yüzyıllar). Yüksek lisans tezi. Kahramanmaraş: Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2018, V+58 s.

Özet

Anadolu ve Ortadoğu gerek tarihsel gerek etnik ve sosyo-kültürel açıdan bir laboratuar gibidir. Bu laboratuarın temel unsurlarından biri olan Süryaniler, kadim kaynaklarda geçmeye başladıkları ilk dönemlerden itibaren mezkur sahaların tarihi ile özdeşleşmişlerdir. Kendilerine münhasır tarihi ve kültürel dinamikleri bulunan bu topluluğun hayatındaki en temel dönüm noktası ise Hristiyanlığın doğuşu ve yayılışı olmuştur.

Hristiyanlığı içselleştiren bu toplum, tarih boyunca ortak teolojiye sahip devletlerin baskı ve zulmüne uğramış; fakat bu duruma rağmen varlıklarını da denge unsuru sayılacak politikalar sayesinde yüzyıllarca muhafaza etmişlerdir. Tüm bu sebeplere rağmen Süryanilerin sosyo-kültürel kodlarında siyasal söylem imgelerine tarih boyunca rastlanmamıştır. Süryanilerin yine tarih boyunca varlıklarını sürdürüp kendilerini en iyi ifade ettikleri dönem olan gerek İslam gerekse de Türk-İslam devri dediğimiz Selçuklular ve bunların halefi Osmanlılar dönemi konuyu onlar açısından anlamlı kılmaktadır.

Bizim bu araştırmamız, konunun XI.-XII.yüzyıllarını kapsayan Selçuklu devri Müslüman-Süryani ilişkileri üzerinedir. Hz. Ömer’in fetihlerinden itibaren İslam yönetimine katılan gayrimüslimlere yönelik zımmi halk hukukunun başat faktör olarak aynen devam edildiği bu yüzyıllar, Süryanilerce gerek Bizans’a gerekse de Haçlılara mukabil Müslüman Türklerin makbul görüldüğü asırlar olması hasebiyle de önem arzetmektedir.

Bu bağlamda araştırmamız, Süryanilerin tarihi ve sosyo-kültürel özelliklerinden yola çıkılarak mevcut XI.-XII. yüzyıllarda Selçuklu yönetimi altında Müslümanlarla olan ilişkileri analitik olarak incelenip araştırılmış ve tespitlerde bulunulmuştur.

Abstract

Anatolia and Middle East are like a laboratory either historically, ethnically or socio-culturally. Assyrians, who are one of basic elements of this laboratory, have identified with history of the afore-mentioned areas since the first periods when they have begun to be mentioned in ancient sources. The most basic milestone of this community, which has had its unique history and cultural dynamics, in its life became the birth and spread of Christianity.

This community that internalized Christianity has been subjected to the oppression and the cruelty of states which had common theology, throughout history; however, they (the Assyrians) have still maintained their existences for centuries through policies which would be regarded as the equilibrant. In spite of these all reasons, no political images of political discourse have been encountered in socio-cultural codes of the Assyrians throughout history. The period in which the Assyrians have continued their existences and they have expressed themselves in the best way throughout history again is Seljukian periods we call as both the Islamic and he Turkish-Islamic time.

Basic axis of our study is toward Muslim Assyrian relationships during the Seljukian period covering 11th-12th centuries. These centuries, in which the implied public law for non-muslims who have been included into Islamic administration as from the Saint Caliph Umar Bin Al-Khattab’s conquests has been continued exactly as the leading agent, are of importance also in consequence of being ages when Muslim Turks have been considered acceptable by Assyrians against both the Byzantine and the Crusaders.

In this context, based on socio-cultural and historical characteristics of Assyrians, we examined, researched their relationships with Muslims during 11th 12th centuries under Seljukian administration, and made observations on these in the study.