Aslan Erdem. Hâlid Ziya Uşaklıgil’in romanların umut ve umutsuzluk. Yüksek lisans tezi (2019)

Tez KünyeDurumu
Hâlid Ziya Uşaklıgil’in romanların umut ve umutsuzluk / Hope and despair in Hâlid Ziya Uşaklıgil’s novels
Yazar:ASLAN ERDEM
Danışman: PROF. DR. FATMA NÜKHET ŞEHNAZ ALİŞ
Yer Bilgisi: Marmara Üniversitesi / Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü / Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı / Yeni Türk Edebiyatı Bilim Dalı
Konu:Türk Dili ve Edebiyatı = Turkish Language and Literature
Dizin:Liberalizm = Liberalism ; Roman = Novel ; Türk edebiyatı = Turkish literature ; Umutsuzluk = Hopelessness ; Uşaklıgil, Halid Ziya = Uşaklıgil, Halid Ziya ; Yeni Türk edebiyatı = New Turkish literature
Onaylandı
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
134 s.
Bu çalışmada, Hâlid Ziya Uşaklıgil’in (1865–1945) romanları umut ve umutsuzluk kavramları çerçevesinde incelenmektedir. Umut ve umutsuzluk, biri yazarın biyografisinde, diğeri ise eserlerinde olmak üzere iki düzlemde incelenmiştir. Siyasal düşünce yapısını, bireysel özgürlükleri ön plana alan liberalizm etrafında kuran Hâlid Ziya Uşaklıgil, yaşamını -devrin bireysel özgürlükleri yok eden siyasi atmosferinin ve edebi/felsefi tercihlerinin ve çevresindeki ölümlerin etkisiyle- büyük ölçüde umutsuzluk içinde sürdürmüştür. Yazarın çocukluğundan itibaren yazın dünyasındaki kırk yılını anlattığı hatıratı Kırk Yıl bu umutsuzluğu ve onun negatif yüzü umudu imleyen pasajlarla doludur. Uşaklıgil’in yazını bu umut ve umutsuzluk anlarının çatışmasından oluşur. Bu hâliyle iki kavram yazarın hayatının ve eserinin merkezi konumundadır. Umut ve umutsuzluk kavramlarının yarattığı ikinci katmansa eserler üzerinde etkisini gösterir. İzmir dönemi romanları olarak anılan Sefile, Nemide, Bir Ölünün Defteri, Ferdi ve Şürekâsı ile İstanbul dönemi romanlarını oluşturan Mai ve Siyah, Aşk-ı Memnu, Kırık Hayatlar ve Nesl-i Ahîr romanlarında aşk, yoksulluk ve varoluş meseleleri çevresinde teşekkül eden umut ve umutsuzluk kavramları daima bir dönüşüm içindedir. Çalışmada bu dönüşümün sebepleri, kırılma ve yekdiğerine dönüşme anları incelenmiştir.
This thesis investigates Hâlid Ziya Uşaklıgil’s (1865–1945) novels in terms of the hope/ despair concept pair. This concept pair is examined at two levels, one is the author’s biography and the other his fictional works. As a liberal-minded personality, Hâlid Ziya Uşaklıgil pursued a desperate life due to the political climate at odds with individual liberty, his literary/ philosophical preference and the deaths he witnessed. Kırk Yıl, the author’s autobiographical narrative which recounts forty years of his literary life, presents many scenes of despair and its negative, hope. Uşaklıgil’s fiction is mainly based on the clash between despair and hope. This concept pair holds a central position within both the author’s life and his work. Besides the author’s life, his literary work is also shaped on the axis of this concept pair. In Uşaklıgil’s so called Izmir-period novels (Sefile, Nemide, Bir Ölünün Defteri, Ferdi ve Şürekâsı) and in his Istanbul-period novels (Mai ve Siyah, Aşk-ı Memnu, Kırık Hayatlar, Nesl-i Ahîr), this concept pair is embodied within the themes/ issues of love, poverty and existence. In his work, hope and despair constantly pass through metamorphosis. This thesis focuses on the causes of this metamorphosis and the way hope turns into despair and vice versa.

Download: Click here