| Tez Künye | Durumu | ||
| Hüseyin Baykara ve zamanı / Husain Baiqara and his time Yazar:CİHAN ORUÇ Danışman: PROF. DR. HASAN BASRİ KARADENİZ ; YRD. DOÇ. DR. MUHAMMED BİLAL ÇELİK Yer Bilgisi: Dumlupınar Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Tarih Ana Bilim Dalı Konu:Tarih = History Dizin:Horasan = Horasan ; Hükümdar = Kingship ; Hüseyin Baykara = Hüseyin Baykara ; Orta Çağ = Middle Ages ; Tarih = History ; Timurlular = Timurids | Onaylandı Yüksek Lisans Türkçe 2013 180 s. | ||
| Soyu Emir Timur ve Cengiz Kağan gibi hükümdarlara dayanan Timurlu sultanlarından Hüseyin Baykara 1438 yılında Herat?ta doğdu. Henüz 7 yaşındayken babasını kaybeden Baykara, 14 yaşına geldiğinde Ebu?l Kasım Babür?ün yanına gitti. Bu dönemde Babür?ün 1454 tarihindeki Semerkant üzerine yaptığı ikinci seferine katılan Baykara, Ebu Said?in yanında kaldı. Daha sonra Mirza Üveys?in isyan etmesiyle Ebu Said, şüphelendiği 13 akrabası ile birlikte Hüseyin Baykara?yı tutsak etti. Bunu duyan Baykara?nın annesi Firuze Begim oğlunun serbest bırakılmasını sağladı ve Baykara tekrar Ebul Kasım Babür?ün yanına döndü. Babür?ün 1457 baharında ölmesiyle Merv hakimi Mirza Sencer?in yanına gitti ve onun kızıyla evlendi. Sencer 1457 yazında Meşet?e gittiğinde Merv idaresini Hüseyin Baykara?ya bıraktı. Baykara, Mirza Sencer?in yokluğunda Merv?i eline geçirmek istediyse de başarılı olamadı. Daha sonra Astarabat?ı Cihan Şah?ın yeğeni Hüseyin Türkmen?den alan Baykara, Cihan Şah?ın Herat?tan ayrılmasından sonra burada tutunmadı ve Harezm?e çekildi. Baykara Ebu Said?in adamlarını yenerek Hive ve civarını ele geçirdi. O, 1468 tarihinde Özbek hükümdarı Ebu?l Hayr Han?dan yardım istedi. Ancak Ebu?l Hayr Han?ın bir süre sonra ölmesi sebebiyle bu yardım sağlanamadı. Daha sonra Ebu Said Mirza?nın hâkimiyetinde bulunan topraklara saldıran Hüseyin Baykara, Ebu Said?in 1469 tarihinde vefatı üzerine Herat?ı ele geçirdi ve adına hutbe okuttu. Yadigâr Muhammed bir süreliğine Herat tahtını ele geçirdiyse de Baykara onu öldürterek tekrar Herat?a sahip oldu. Hüseyin Baykara, 36 yıllık hükümdarlık döneminin ilk safhalarında bazı hanedan mirzaları ile mücadele ederken daha sonra kendi oğullarının isyanlarıyla uğraşmak zorunda kalmıştı. Herat?ı bir kültür başkenti haline getiren Baykara?nın Özbek saldırılarının devam ettiği sırada 1506 yılında vefat etmesi Özbek Sultanı Şibani Han?ın işini daha da kolaylaştırdı ve Timurluları ortadan kaldırdı. Anahtar Kelimeler: Timurlular, Hüseyin Baykara, Ali Şir Nevai, Horasan, Herat. | |||
| Hüseyin Baykara (one of the Timurid Sultans), whose breed dates back to emperors like Tamerlane Khan and Genghis Khan, was born in Herat in 1438. He lost his father when he was just seven and he went to Ebu?l Kasım Babür when he turned fourteen. At that time, Baykara joined the second campaign Babür had against Samarkand in 1454 and stayed with Ebu Said. Later, with the rebellion of Mirza Üveys, Ebu Said captured thirteen relatives of himself whom he doubted and also Hüseyin Baykara with them. After having heard of this, Firuze Begim, the mother of Baykara, had her son released and Baykara returned to Ebul Kasım Babür once again. After the death of Babür in the spring of 1457, Baykara went to Merv Ruler Mirza Sencer and married his daughter. Sencer let the management of Merv to Baykara when he set off to Meşet in the summer of 1457. Even though Baykara tried to seize Merv in the absence of Mirza Sencer , he couldn?t manage it. After that, bereaving Astarabat from Hüseyin Türkmen the nephew of Cihan Shah, Baykara couldn?t hold on there and receded to Khwarezm after the departure of Cihan Shah from Herat. Baykara seized Hive and the neighbourhood by defeating the men of Ebu Said. He asked for help from the Uzbek Emperor Ebu?l Hayr Khan in 1468. However, because of the death of Ebu?l Hayr Khan in a short time this help was not provided. Afterwards Hüseyin Baykara , attacking the territory under the control of Ebu Said Mirza, seized Herat after the death of Ebu Said in 1469 and had sermon given in his own name. Although Yadigar Mohammed took a hold of the Herat Throne for a short time, Baykara had him killed and repossessed Herat. Hüseyin Baykara struggled with some dynasty mirzas in the first phases of his 36 years rulership, later on he had to handle with the rebellions of his own offspring . Making Herat a capital of Culture, the death of Baykara in 1506 while the Uzbek assaults were going on expedited the matters and Uzbek Sultan Şibani Khan eliminated The Timurid Dynasty. Key Words: The Timurids , Husain Baiqara , Ali-Shir Nava’i, Khorasan , Herat | |||