| Tez Künye | Durumu | ||
| Doğu Türkistan tarihi: 1864 – 1884 / Eastern Turkistan history: 1864-1884 Yazar:FEYZULLAH UYGUR Danışman: YRD. DOÇ. DR. ALİ AHMETBEYOĞLU Yer Bilgisi: İstanbul Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Tarih Ana Bilim Dalı / Genel Türk Tarihi Bilim Dalı Konu:Tarih = History Dizin:Doğu Türkistan = East Turkhistan ; Tarih = History ; Türk tarihi = Turkish history ; Türkistan = Turkistan | Onaylandı Doktora Türkçe 2015 230 s. | ||
| Siyasi, ekonomik ve askerî yönden Asya’nın en stratejik bölgesi olan Doğu Türkistan, tarih boyunca bir çok güçlü devletin istilalarına maruz kalmıştır. Özellikle Rusya ve Çin arasında paylaşılmaz bir ülke konumuna düşmüştür. Bu bapta 1759 yılında Çin’de hüküm süren Çing (Qing) Sülalesi’nin (Mançuların) ilk işgaline maruz kalan Doğu Türkistan, 1864 yılında tekrar hürriyetine kavuşmuş, takip eden yıllarda da Kaşgar merkez olmak üzere Yakup Beg önderliğinde devlet haline gelmiştir. Kaşgar Devleti, Yakup Beg’in idaresinde 1877 yılına kadar müstakil bir devlet olarak varlığını sürdürebilmiştir. Bu arada kendi konumları, siyasi ve iktisadi çıkarları bakımından Asya’da güçlü bir Müslüman-Türk devletinin kurulmasından ve özellikle de bu yeni devletin Osmanlı ile olan münasebetlerinden endişe duyan Rusya ve Çing Sülalesi’nin menfaat ve politikaları kesişmeye başlamıştır. Akabinde güneyden gelen İngiltere’nin de işin içine dâhil olmasıyla Kaşgar Devleti yıkılma sürecine girmiştir. 1877 yılında Yakup Beg’in ölmesiyle Doğu Türkistan’ın parçalanmasından istifade eden Çing Sülalesi, 1877 yılından itibaren Doğu Türkistan’ı ikinci kez istila etmeye başlamış ve Doğu Türkistan’ın bağımsızlık mücadelelerine rağmen 1884 yılında bölgeye Xin-jiang ismini vermiştir. Bu durum günümüze kadar devam eden çok farklı etkilere sebep olmuştur. Bunlardan yola çıkarak tezimizde, Doğu Türkistan tarihinin aydınlatılmasında mühim bir yer tutan 1864-1884 yılları arası hadiseleri birinci el kaynaklardan yola çıkılarak ortaya konulmaya çalışılmıştır. | |||
| The Eastern Turkistan which is the most strategic region of Asia from the political, economic and military view has been invaded by many powerful countries throughout history. In particular, the country has fallen into an unsharable position between Russia and China. The Eastern Turkistan, which was subjected to the invasion of the Qing Dynasty prevailing in China in 1759, gained back its freedom in 1864 and has become a state of which center is Kashgar in Yakup Beg leadership in the following years. Kashgar State, until 1877 at the Yakup Beg administration could survive as an independent state. Meanwhile, the positions, political and economic interests of Russia and the Qing Dynasty has started to intersect due to the establishment of a strong Muslim Turkish state in Asia which causes both Russian and the Qing Dynasty to have concerns in terms of their positions, political and economic interests and especially Kashgar State’s relationship with the Ottomans. Subsequently with the inclusion of England from the South into this scheme has started the collapse of Kashgar State. The Qing Dynasty, who benefited from the disintegration of the Eastern Turkestan due to the death of Yakup Beg in 1877, has begun to invade the Eastern Turkestan second time and named the Eastern Turkestan as Xin-jiang despite its struggle for independence in 1884. This situation which has led to very divergent effects has continued until today. Based on this overview, my thesis presents the events between the years 1864-1884, which have an important place in the history of the Eastern Turkestan while starting from the first-hand sources. | |||