| Tez Künye | Durumu | ||
| Hüdavendigar vilayeti salnamelerine göre Bursa sancağı idaresinde bulunan kurum, çalışanlar ve demografik (nüfus) yapı / Institutions employees and demographic structure which belons to administration of Bursa Sanjak according to Hüdavendigar province?s yearbook Yazar:COŞKUN SUBAŞI Danışman: DOÇ.DR. ABDULLAH İLGAZİ Yer Bilgisi: Dumlupınar Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Tarih Ana Bilim Dalı Konu:Tarih = History Dizin: | Onaylandı Yüksek Lisans Türkçe 2007 213 s. | ||
| Konumuza kaynaklık eden Hüdavendigar Vilayeti salnamelerinin ilk ikisine göre (H1287-1288) Bursa sancagı Hüdavendigar vilayeti içerisinde ayrı bir birim olarak gösterilmektedir. Vilayette merkezinde üst düzey yönetici olarak vali zikredilirken Bursa sancagında yönetici olarak Mutasarrıf zikredilmektedir. ilk salnamelere göre Bursa sancagı idari yapı olarak 1 merkez ve ona baglı 7 kaza merkezinden ibaretir. Bunlar; Bilecik, Gemlik, Yenisehir, Mudanya, negöl, Harmancık ve Mihaliç kazalarından olusmaktadır. Ayrıca sancak merkezine ve kazalara baglı 11 nehiye merkezi bulunmaktadır. Bunlar; Atronus, Kirmastı, Sögüd, Gölpazarı, Lefke, Karacasehir, Bazarköy, znik, Tirilye, Bazarcık, ve Gökçedag nahiyeleri olmak üzere 11 nahiyeden meydana gelmistir. H.1289 yılına ait salnamede Bursa sancagı Hüdavendigar vilayeti merkezi olarak gösterilmeye baslanmıstır. idareci olarak vali zikredilmektedir. Sancak idare meclisinde ve baglı kaza idare meclislerine bakıldıgında müslim ve gayrimüslim nüfusun temsil bazında sürekli bir denge gözetilerek nüfus oranları nispetinde bir temsil hakkı tanınmıstır. Gayrimüslim nüfusun yogun oldugu bölgelerde yogunluk nispetinde temsilci sayısı arttırılmıs aynı sekilde az yerlerde ise temsilci sayısı azaltılmıstır. Gemlik kaza meclisinde gayrimüslim vatandaslar kazadaki üst düzey dini idarecileri tarafından temsil edilmektedirler, lerleyen yıllarda idari yapıda kaza sayısı 6’ya düserken baglı nahiye sayısı 13’e çıkmıstır. ilk salnamelerde kaza olarak geçen Harmancık kazası nahiyeye dönüstürülerek merkeze baglanmıstır. I.Mesrutiyetin ilanı ile birlikte vilayetten Meclis-i Mebusan azası olarak 4 temsilci seçilmistir. Aynı sekilde Mukataa Meclisi olusturulmus ve buraya da 3 temsilci seçilmistir. Demografik yapı olarak ele aldıgımız ilk salname verilerine göre Bursa sancagında müslim-gayrimüslim erkek nüfus toplamı 141667 kisiden olusmaktadır. Bunlardan 97309 kisi müslim, geriye kalan 44358 kisi ise gayrimüslim vatandastır. Sancak merkezi ve baglı kaza merkezinde yasayan toplam nüfus 91087 kisidir. Bunlardan 59364 kisi müslim geriye kalan 31723 kisi ise gayrimüslimdir. Sancak merkezine ve kazalara baglı nahiyelerde yasayan nüfus toplamı ise 50576 kisidir. Bunlardan 37942 kisi müslim 12634 kisi ise gayrimüslimdir. H.1294 yılı verilerine göre ise Bursa sancagında müslim-gayrimüslim erkek nüfus olarak toplam 119647 kisiden olusmaktadır. Bunlardan 81281 kisi müslim,geriye kalan 38366 kisi ise gayrimüslimdir. Sancak merkezi ve baglı kaza merkezlerinde toplam nüfus 63937 kisidir. Bunlardan 38109 kisi müslim, geriye kalan 25828 kisi ise gayrimüslimdir. Sancak merkezine ve kazalara baglı nahiyelerde yasayan nüfusun toplamı ise 55710 kisidir. Bunlardan 43172 kisi müslim, geriye kalan 12538 kisinin ise gayrimüslim oldugu görülmektedir. | |||
| According to the first two yearbooks leading our work (1287-1288 H. ), Bursa Sancak (subdivision of a province) is shown as a seperate region inside the borders of Hudavendigar Province.In the centre of the province a governor is mentioned as the superior administrator and in Bursa Sancak Mutasarrif (administrator of a Sancak) is mentioned. According to the oldest yearbooks Bursa Sancak consists of 1 central city and 7 towns attached to the centre. These are; Bilecik, Gemlik,Yenisehir,Mudanya, negöl, Harmancık and Mihaliç. In addition, there are 11 sub-districts attached to the towns. These are; Atronus, Kirmastı, Sögüd, Gölpazarı, Lefke, Karacasehir, Bazarköy, znik, Trilye, Bazarcık and Gökçedag. In the yearbook dated 1289 H. Bursa Sancak is shown as the centre of Hudavendigar Province. The Administrator is a governor. When we look at the Sancak administrative council and the councils of the towns, we see that;The representation right was given to Moslem and non-Moslem population equally according to the population rate.The number of the representatives had been increased in the provinces where the non-Moslem population rate was high.In the same way, it was reduced in the provinces where the non-Moslem population was low. In Gemlik town council non-Moslem citizens were represented by their superior religious adminis-trators. In the following years,the number of the towns decreased down to 6 but the number of the sub-districts increased up to 13,in administrative structure. Harmancık Town was converted to a sub-district and attached to the centre. In the same time with the declaration of The First Constitutional Monarchy,4 representatives from the province were chosen as the members of The Ottoman Parliment (Meclis-i Mebusan). According to the data of the oldest yearbooks taken up as demographic structure,Moslem and non-Moslem male population was totally 141667.The number of Moslem people was 97309 and the rest 44358 people were non-Moslem citizens. The total population living in the sub-districts was 50576.In the sub-districts 37942 people of total population were Moslem and 12634 people were non-Moslem. According to the data recorded in 1294 H.,Moslem and non-Moslem male population was 119647 in Bursa Sancak.81281 people of them were Moslem and the rest 38366 people were non-Moslem. The total population in the centre and in the towns was 63937.The number of Moslem people was 38109 and the rest 25828 people were non- Moslem. The total population living in the sub-ditricts was 55710. In the subdistricts 43172 people of total population were Moslem and the rest 12538 people were non-Moslem. | |||