| Tez Künye | Durumu | ||
| Tevhid-i Tedrisat Kanunu`na kadar Türkiye`de medreseler (1920-1924) / Madrasa`s in Turkey up to the act of unification of education (Tevhid-i Tedrisat) (1920-1924) Yazar:ESMA ÇELİK Danışman: PROF.DR. NESİMİ YAZICI Yer Bilgisi: Ankara Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü Konu:Eğitim ve Öğretim = Education and Training ; Tarih = History Dizin:Eğitim = Education ; Eğitim tarihi = Educational history ; Medreseler = Madrasahs ; Tevhid-i Tedrisat Kanunu = Tevhid-i Tedrisat Kanunu ; Türkiye = Turkey ; İslam tarihi = Islamic history | Onaylandı Yüksek Lisans Türkçe 2000 228 s. | ||
| ÇELİK, Esma, Tevhid-i Tedrisat Kanunu ‘na Kadar Türkiye’de Medreseler (1920- 1924), Yüksek Lisans Tezi, Danışman: Prof.Dr.Nesimi YAZICI, V-228s. Büyük Selçuklu Devleti ‘nden Osmanlı’ya miras kalan medrese kurumu, Türkiye Cumhuriyeti’ nin ilk yıllarında da faaliyetini sürdürmüştür. Ankara’da çalışmalarını yürüten TBMM, diğer konuların yanısıra, halkın ve bazı milletvekillerinin istekleri doğrultusunda medreselerle de ilgilenmiştir. Bu çerçevede, Daru’l-Hilafe ve lise dengi okullarda öğrenim gören talebeler, askerlikten tecil olma hakkına kavuşmuşlardır. İlmiye medresesi talebesinin ise, 1921 “e çıkarılan bu kanuna göre, öğrenimleri esnasında kısa dönem askere alınması öngörülmüştü. İlmiye talebesi açısından haksız görünen bu durum, 1924″e yapılan düzenlemeyle değiştirilmiş, bu talebeler de diğerleriyle aynı statüye tâbi olmuşlardır. TBMM savaşlar nedeniyle kapanan medreselerin ihyası amacıyla 1921’de uMedaris-i İlmiye Nizamnamesi” ni çıkartmıştır. Fazla kapsamlı olmayan bu nizamnameyle Daru’l- Hilafeler dışında kalan medreselerin yeniden faaliyete geçmesi hedeflenmiştir. Medreselerin ıslahı meselesi Meclis ‘te zaman zaman çekişmelere sebep olmuştur. Bazı milletvekilleri kurumun tamamıyla kaldırılmasını isterken, diğer bazı milletvekilleri ise, günün şartlarına uygun tarzda yeniden düzenlenmesi görüşünü savunmuşlardır. Tartışmalar devam ederken Şer’ iye Vekaleti medreseler hakkında yeni bir çahşmamn içine girmiştir. Özellikle Aksekili A HamdVnin gayretleri sonucu “tevhid-i medaris” projesi hazırlanmıştır. Tasarıya göre bütün medreseler Doru ‘l-Hilafe çatısı altında birleşeceklerdir. Bu düzenlemeyle ilgili kapsamlı bir de program yapılmıştır. Fakat tasarı uygulamaya geçecek vakti bulamamıştır. 1923 ‘te gerçekleştirilen seçimlerin ardından Meclis yapısında değişimler meydana gelmiştir. Bu tarihten önce ürkek davranılan medreselerin kapanması konusunda, şimdi, bir kısım milletvekili daha sert ifadeler kullanmaya başlamıştır. Düşüncelerin seslendirilmesi bir süre sonra yerini somut adımlara bırakmış, Meclisin tek partisi olan Cumhuriyet Halk Fırkası ‘nda kabul edilen Tevhid-i Tedrisat kanun teklifi,, 3 Mart 1924′ te Meclis’ te onaylanmıştır. Teklifi veren Vasıf Bey, Maarif Vekili seçilmiştir. Vasıf Bey kanunun kabulünden bir süre sonra, medreseler hakkında tahkikat yaptırmış ve kapatılmasını karara bağlayan talimatnameyi yayınlamıştır. Medresenin kapatılmasının kanunda bulunmadığı yönünde eleştirilere maruz kalan Vekil, tüm itiraz ve tenkidleri gerek Meclis kürsüsünden, gerekse de basın kanalıyla reddetmiştir. Kurumun kapatılmasının akabinde halkın dinî ihtiyaçlarım karşılayacak elemanların yetişmesi için Daru’l-Fünun’da İlahiyat Fakültesi ile imam-hatip mektepleri açılmış, ancak bunlar da uzun ömürlü olmamışlardır. | |||
| MADRASAS IN TURKEY UP TO THE ACT OF UNIFICA TION OF EDUCATION (TAVHID-I TADRISAT) (1920-1924) MA Thesis submitted to the Institute of Social Sciences of Ankara University Supervisee Nesimi YAZICI, Prof Dr.; Presenter: Esma ÇELİK, V-228p. Madrasa as an intitution taken over from Great Selcuqite State by Ottoman Empire retained its entity in the early years of Republic of Turkey. TGNA (TBMM) in Ankara, aside from some other issues, tackled the problem ofMadrasas as the result of the pressures coming from public and deputies. In this context, student of Daru’l-Hilafa had the right to postpone their military service, and the students ofllmiya Madrasas got the right to short-run military service according to an act issued in 1921. This situation which is considered as unfairness for the student of the Ilmiya Madrasa, was changed by an arrangment made in 1924 and these students were also dependent on the same status like the others. In order to revitalize the Madrasas which were closed down because of the wars, TGNA issued an act in 1921 under the name “Regulation for Madaris-i Ihniyya”. With this regulation the government aimed at rendering the madrasas functional except for Daru’l- Hilafah. The problem of revitalizing the madrasas gave some controversies in NA. While some deputies suggested their complete abolition, others proposed their adaptation to the conditions of the day. As a result of these controversies, Ministry of Sharr’iyya undertook a new project, particularly with the efforts of A. Hanuti Akseki the project of Unification of Education was prepared According to this draft all madrasas were to be unified under Daru’l-Hilafa. However, this bul had no chance to be implemented After 1923 elections the structure of Assembly had changed Some deputies who were defending the abolition of madrasas timidly, now were propagating their ideas publicly. The only party of the timee CHF accepted the act of Unification of Education and made the owner of the so-called draft Vasıf Bey as the Minister of Education. Vasıf Bey inquisited madrasas and issued a regulation suggesting their closure. After their closure, in order to meet religious needs of the people they opened Divinity Faculty of Daru’l-Funun and Religious High Schools but they also were soon closed down. DQKUMMTIASVON “ | |||