| Tez Künye | Durumu | ||
| Türkiye Türkçesinden hareketle Karakalpak, Kazak, Kırgız ve Nogay Türkçelerinde ortak deyimler üzerine yapısal ve anlamsal değerlendirme / Common idioms in Karakalpak, Kazakh, Kyrgyz and, Nogai languages based on Turkish language Yazar:MIRLANBEK NURMATOV Danışman: PROF. DR. NACİYE YILDIZ Yer Bilgisi: Gazi Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Çağdaş Türk Lehçeleri Ana Bilim Dalı Konu:Türk Dili ve Edebiyatı = Turkish Language and Literature Dizin:Deyimler = Idioms ; Dilbilim = Linguistics ; Karakalpakça = Karakalpak language ; Kazakça = Kazakh language ; Kırgızca = Kyrgyz language ; Nogayca = Nogay language ; Türk lehçeleri = Turkish dialects ; Türkiye Türkçesi = Türkiye Turkish | Onaylandı Doktora Türkçe 2016 456 s. | ||
| Bu çalışmada, Oğuz grubunda yer alan Türkiye Türkçesinden hareketle Türk lehçelerinin Kıpçak kolunda yer alan Karakalpak, Kazak, Kırgız ve Nogay Türkçelerindeki ortak deyimler tespit edilmiş ve karşılaştırılmıştır. Çalışmanın giriş kısmında, deyimlerin belli başlı dünya dillerindeki ve Türk lehçelerindeki adlandırılması işlendikten sonra Türkçenin iki ayrı kolunu oluşturan Oğuz ve Kıpçak grubu lehçelerindeki deyimler üzerinden lehçeler arasındaki deyim aktarmaların önemi vurgulanmış ve çalışmanın kaynağını oluşturan deyim sözlükleriyle ilgili kısaca bilgi verilmiştir. Çalışmanın ana bölümünde, üzerinde çalışılan beş lehçedeki ortak deyimler tespit edilmiş ve karşılaştırmalı olarak tablo üzerinde anlamlarıyla birlikte verilmiştir. Sonuç bölümünde, tespit edilen ortak deyimler; kelimeleri de anlamları da benzer olan deyimler, kelimeleri benzer olup anlamları farklı olan deyimler ve farklı kelimelerden oluşup benzer anlam taşıyan deyimler şeklinde üç ana gruba ayrılarak değerlendirilmiştir. Karşılaştırma sonucunda Türkiye Türkçesi, Karakalpak, Kazak, Kırgız ve Nogay lehçelerindeki deyimler açısından ortaklıklar büyük ölçüde ortaya konmaya çalışılmıştır. Bu ortaklıkların, akraba diller arasında kalıplaşma yolları bakımından benzerlikler olmasından kaynaklanmış olabileceği gibi tarihî, coğrafi ve kültürel etkenlerden de kaynaklanmış olabileceği kanaatine ulaşılmıştır. Anahtar Kelimeler : Deyim, Türkiye Türkçesi, Karakalpak, Kazak, Kırgız, Nogay,Kıpçak, Oğuz, Kültürel dilbilimi, Lehçeler arası aktarma. | |||
| The current study examines commonalities in idioms between contemporary Turkish, a language that belongs to the Oghuz wing of Turkic languages, and other Kipchak Turkic dialects including Karakalpak, Kazakh, Kyrgyz, and Nogai.The introduction of the study provides the equivalents of the term `idioms` in the world and Turkic languages. İt also highlights the significance of idiom interchange between Oghuz and Kipchak wings of Turkic dialects as well as offers information on the dictionaries of idioms that constitute the core of the study. The body of the study identifies common idioms in the examined five dialects and lists idioms in a table with sentence examples. The conclusion chapter classifies the identified common idioms in three groups; idioms similar in spelling and meaning, idioms similar in spelling but different in meaning, idioms with different spelling but similar meaning. As a result of comparison between contemporary Turkish, Karakalpak, Kazakh, Kyrgyz, and Nogai dialects, the paper attempts to pinpoint commonalities in idioms. The study concludes that these commonalities were shaped by geographic, historical, and cultural factors. Keywords : Idiom, Turkish Language, Karakalpak, Kazakh, Kyrgyz, Nogai,Kipchak, Oghuz, Cultural linguistic , Interchange Turkic dialects, | |||