Yağmur Say. Seyyid Battal Gazi Külliyesi. Doktora tezi (1999)

Tez KünyeDurumu
Seyyid Battal Gazi Külliyesi / The Compound (complex) of Seyyid Battal Gazi
Yazar:YAĞMUR SAY
Danışman: PROF. DR. MEHMET BAHAEDDİN YEDİYILDIZ ; PROF. DR. AHMAT YAŞAR OCAK
Yer Bilgisi: Hacettepe Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Tarih Ana Bilim Dalı
Konu:Sanat Tarihi = Art History ; Tarih = History
Dizin:Dini yapılar = Religious buildings ; Külliyeler = Complexes ; Seyyid Battal Gazi Külliyesi = Complex of Seyyid Battal Gazi
Onaylandı
Doktora
Türkçe
1999
228 s.
ÖZET Çalışmamızın Giriş Bölümü üç temel öge üzerine oturmuştur. İlk önce; Seyyid Batal Gazi Külliyesi ana başlığı altında, Araştırmanın konusu, Seyyid Battal Gazi Külliyesi’nin incelenmesinin önemi ve uyguladığımız metodoloji vurgulanmış ; Külliyeler adını verdiğimiz ikinci ana başlık altında ; külliye mefhumu, külliye ve alt birimlerinin gelişimi, Külliyelerin Selçuklu ve Osmanlı kültüründeki yeri ve araştırılmasının önemi ve külliyeler konusunda yapılan çalışmalar incelenmiş ; Külliyeyi meydana getiren beşerî, târihî ve coğrafî zemin ana başlığı altında da ; Seyyid Battal Gazi’nin kimliği, külliyenin üzerinde oluştuğu coğrafya ve tarihî alt yapı incelenmeye çalışılmıştır. I.Bölüm’de ; Seyyid Battal Gazi Külliyesi’nin Kuruluşu ve Tekamülü ana başlığı altında ; külliyenin kuruluşunu sağlayan veya kuruluşunda bir şekilde yardımı olan insanlar ile daha sonra bu külliyeyi geliştirenler, onarımlarda bulunanlar incelenmeye çalışılmıştır. Külliyeyi kuranlar veya kurulmasında rol oynayanlar bahsinde ; Gıyaseddin Keyhüsrev, AJaaddin Keykubad ve Ümmühan Hatun’un isimleri zikredilmiş, geliştirenler olarak da ; Fatih Sultan Mehmed, II. Bayezid, Yavuz Sultan Selim, Mihaloğlu Ailesi ve AIi-Ahmed ve Mehmed Beyler*den bahsedilmiştir. Daha sonra Fiziki Yapı ana başlığı altında önce Tarihi veriler ele alınıp daha sonra külliyenin bölümleri, bütün ünitelerinin tek tek ele alınması ile, işlevleri, tarihi süreç içindeki konumlan, tarihlendirilmeleri ve bugünkü durumları incelenmeye çalışılmıştır. II. Bölümde ; İktisadî yapı üzerinde durulmuştur. Burada önce bölgenin genel bir iktisadî yapısına bakılarak, bölgenin üretim faaliyeti içindeki yeri, diğer birçok Anadolu nahiyeleri ile karşılaştırmalı olarak incelenmeye çalışılmıştır. Bölgenin hangi ürünleri ürettiği, bu ürünlerden bölgeye giren paranın ve bununII karşılığı devlete ve vakıf alanlarının da külliyeye ödedikleri vergi veya malın değerleri tablo ve çizelgeler eşliğinde değerlendirilmiştir. Külliyenin iktisadi yapısı ulaşılabilen belgeler düzeyinde üretim faaliyeti içinde nerede olduğu tesbit edilmeye çalışılmış, yukanda zikrettiğimiz üzere bu veriler tablo ve listeleştirilerek, bilgilerin daha sistematik ve anlaşılır kılınması sağlanmıştır. III. Bölümde ise ; Sosyal ve Dînî Yapı ana başlığı altında önce bölgedeki ve külliyedeki sosyal ve siyasi yapıya bakılmış, burada ; Seyitgazi’nin Anadolu’nun Türkleşmesinde ve İslamlaşmasmdaki yeri incelenmeye çalışılmıştır. îkinci olarak, külliyedeki ve bu bölgedeki dînî yapıya bakılmış, son olarak da ; bu sosyal ve dînî yapıyı meydana getiren külliye görevlileri, buraya dışarıdan gelen ve buranın adeta birer parçası haline gelen insan öğesi, külliyenin görevli kadrosu ve külliyedeki idari yapı incelenmeye çalışılmıştır.
SUMMARY The concept of külliye and the külliye of Seyyid Battal Gazi are evaluated as a whole in the introduction part. Formers studies about külliye, its place in Ottoman and Selçuk cultures, its importance of being searched and its subunits are dealt with in the title of “the Külliye”. The theme of the research, the prominence of investigating the Külliye and the methodology are found under the heading of Seyyid Battal Gazi Külliye. The Külliye of Seyyid Battal Gazi is examined under the title of humanity, history and geography that form the külliye. The identity of Seyyid Battal Gazi, the geography and history where külliye founded and historical construction are evaluated under subheadings. e” The information about Gıyaseddin Keyhüsrev I, Alaeddin Keykubad and Ümmühan Hatun who where the founders and developers of the külliye was given in the introduction part.Furthermore there is information about Fatih Sultan Mehmed, Bayezid II, Yavuz Sultan Selim, Kanuni Sultan Süleyman and Ali Ahmed and Mehmed from Mihaloğlu family, the ones who improved the structural dimensions of the külliye. The constructional features are dealt in the next part by taking the following into consideration besides the historical data ; Mousoleums within the külliye (Seyyid Battal Gazi Külliyesi) theological schools (Ümmühan Hatun Medresesi), mosque, mescid, room of zikir, semahane, dervish convent of Bektaşi, Visithers house, library, room of şeyh, graves of dervishes, inns, buildings of main facilities, good residences (imaret), basement, bakery, storehouse, square ofIV caliph, Kırklar square, ruins (üçler kapısı) and construction and restoration plans of the külliye. Administrative building is tried to dealt with although there exists pysical data in the second part.Economical structure of the region and the külliye is mentioned in the third part. Economical situations of the employees are examined as well as the income and expenses of the külliye and the income and expenses in general. The last part of the thesis is the social and the religious head title in which the social and political structure, religious structure, administrative structure and population were explained. In the conclusion part it is presented that külliye is a Turkish social structure since its establishment and it survived as a social structure since the beginning of 20th century under the light of constrastive analysis.

Download: Click here