Mu‘îneddîn Natanzî. Müntehabü’t-Tevârîh-i Mu’înî (İskender Anonimi) (2023)

Mu‘îneddîn Natanzî. Müntehabü’t-Tevârîh-i Mu’înî (İskender Anonimi). Çeviren ve yayına hazırlayanlar: Ahmet Özturhan, Ahmet Korkmaz, Fatih Bostancı. İstanbul: Bilgeoğuz yayınları, 2023, 408 s. ISBN 9786256359710

Arka kapaktan:

Mu‘îneddîn Natanzî’nin çevirisi sunulan Müntehabü’t-Tevârîh-i Mu’înî adlı eseri, Timurlular devrinde yazılmış muteber tarihi kaynaklardan biridir. Eser, esas olarak umumi tarih niteliğini taşımaktadır. Eserin bilinen dört nüshası bulunmaktadır. Jean Aubin, eserin Fransa’da bulunan nüshasını dikkate alarak neşretmiş ve Londra nüshasında bulunan, ancak Fransa nüshasında bulunmayan kısımları da eserin sonuna eklemiştir.

Natanzî kitabını ilk olarak Timur’un torunu Emir-zâde İskender’e ithaf etmiştir. Emir-zâde İskender’in ölümünden sonra eserini gözden geçirip Timur’un oğlu Şahruh Bahadır’a sunmuştur. Natanzî eserini, Nizameddin Şamî’nin Zafernâme’sinden sekiz yıl sonra ve Şerafeddin Ali Yezdî’nin Zafernâme’sinden on iki yıl önce yazmıştır.

Natanzî’nin eseri her iki Zafernâme’den farklı olarak Timurlu tarihinin gayrı resmî ve bağımsız bir versiyonu olduğundan son derece önemli bir eserdir. Çevirisi sunulan eser, Şebânkâre Melikleri, Hürmüz Melikleri, Karahıtay Sultanları, Yezd Melikleri, Luristan Melikleri, Altın Orda, Çağatay ve İlhanlı Devleti, Toğa Timurlular, Çobanlılar, Celayırlılar, İncûlar, Muzafferîler, Maveraünnehir Emirleri ile Emir Timur dönemi Timurlu tarihini kapsamaktadır. Müellif eserin yaklaşık altıda birini Emir Timur dönemi olaylarına ayırmıştır. Eser Fars bölgesinde kaleme alındığı için Orta Çağ Güney İran tarihi hakkında kıymetli malumatlar aktarır.

Çevirisi sunulan Müntehabü’t-Tevârîh-i Mu’înî’nin başta Timurlu dönemi olmak üzere Deşt-i Kıpçak ve Güney İran tarihi hakkında araştırma yapanlara faydalı bir kaynak olacağından şüphe yoktur.