| Tez Künye | Durumu | ||
| Osmanlı tereke kayıtlarındaki iç mekân ithal aydınlatma eşyaları : (19. yüzyılın ortalarından 20. yüzyılın başlarına Geç Osmanlı iç mekân aydınlatmasının sosyal ve kültürel tarihine yönelik mukayeseli bir etüt) / Import interior lighting wares in the ottoman heritage records : (A comparative etude about social and cultural history of late Ottoman interior lighting from the middle 19th century to the beginning of 20th century) Yazar:ÖZLEM ORAL Danışman: PROF. DR. Z. KENAN BİLİCİ Yer Bilgisi: Ankara Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı Konu:Sanat Tarihi = Art History ; Tarih = History Dizin:19. yüzyıl = 19. century ; 20. yüzyıl = 20. century ; Aydınlatma = Lighting ; Lambalar = Lamps ; Osmanlı Devleti = Ottoman State ; Sosyal hayat = Social life ; Sosyokültürel yaşam = Socio-cultural life ; Tereke Defterleri = Tereke Registers ; İç mekan = Interior space | Onaylandı Doktora Türkçe 2016 617 s. | ||
| Osmanlı döneminde, vefat eden kişilerden geriye kalan tüm varlıklarının, miras hukuku kuralları gereğince ayrıntılı olarak listelendiği kayıtları ifade eden terekeler, Osmanlı çağı sosyal ve kültürel yaşamının aydınlatılmasında birincil arşiv belgelerindendir. Ancak bu arşiv belgeleri bugüne kadar sanat tarihi araştırmalarında özel bir ilgi alanı olmamıştır. Terekeler, gerek el sanatları gerekse mimari ve kent dokusu ile ilgili içerdiği bilgiler açısından, sanat tarihi disiplini kapsamında da Osmanlı sosyal ve kültürel tarihine ışık tutabilecek potansiyele sahiptirler. Çalışmamız bu bağlamda, gündelik kullanım eşyası üzerinden söz konusu potansiyelin ortaya konulmasını hedefleyen ve yazılı kaynak araştırmaları ile taşınabilir kültür eşyası arasında maddi bağlar kuran bir arşiv arkeolojisi yöntemi denemesi niteliğindedir. Batılılaşma/modernleşme ile birlikte Osmanlı’da klasik aydınlatma elemanları yanında, Batı kökenli “lâmba” sözcüğü ile Osmanlı terminolojisine giren aydınlatma eşyalarının kullanılmaya başlandığı görülmektedir. Çalışmamızda bu kapsamda, 19. yüzyılın yarısından 20. yüzyılın başlarına kadarki döneme ait muhtelif terekelerde yer alan ve batılılaşma/modernleşme süreçleriyle teknoloji transferi kapsamında Osmanlı gündelik yaşamına giren ithal lâmbalar konu edilmektedir. Bu lâmbaların, günümüz müzelerinde yer alan örneklerinden de faydalanılarak, form ve model olarak çeşitleri, tüketim arkeolojisi bağlamında hangi toplumsal kesimlerin yaşamına ne ölçüde girdiği ve ne ölçüde yaygın bir kullanım alanı bulduğuna cevap aranmasına, diğer taraftan da Osmanlı dünyası ile Avrupa arasındaki kültürel ilişkilerin niteliğinin irdelenmesine çalışılmaktadır. Arşiv arkeolojisi yöntemiyle ele alınan ve dokümanter bir çabanın ürünü olan çalışmamız bu kapsamıyla, Osmanlı dönemi sosyal ve kültürel hayatına ait büyük fotoğrafın bir kesitine ışık tutacağı gibi, Osmanlı dönemi tereke belgeleri üzerinden yürütülecek sanat tarihi araştırmalarına da öncülük edecektir. | |||
| Heritages, which particularly enlist all the remaining entities of decedents, according to the canons of inheritence, are primary archive records with inclusive data of person or community basis to enlighten social and cultural life in Ottoman Period. However, these archive records have not been a particular research point of interest for art history discipline. Heritages has full potantial for enlighting the Ottoman social and cultural history within the scope of art history discipline as well, by giving clues about either handicraft or architectural and urban texture. In this context, our work aims revealing this potential via daily using ware and has the characteristics of an archive archaeology method trial which correlates record researches and portable cultural wares. It is seen that the import lighting wares, which is entered the Ottoman terminology with “lamp” word which is originated from Greek word “lampas/lampa”, began using alongside the classical Ottoman lighting devices at the same time in the scope of Ottoman westernisation/modernisation period. In this context, in our study, import lamps which take place in various heritages from the middle of 19th century to the beginning of 20th century are examined. These lamps have entered in daily Ottoman life in the scope of westernisation/modernisation and technology transferring process. On one hand, the examples of these western originated lamps, which are held in various Anatolian museums, have been examined in terms of form and model varieties of them. Thence, it is aimed to seek an answer of presence of these lamps in which kind of social grup’s life to what extent and to what extent prevalence generally in Ottoman society, in the context of consumption archaeology. On the other hand, it is also tried to analysis the qualification of cultural relationship of Ottoman and European World. This study, which is approached by archive archaeology method and is a result of documental efforts, will shed light on a section of the big scaled photograph regarding to the social and cultural life in Ottoman Period, it will also lead the art history studies which will be carried out by using Ottoman Period’s heritage records in the future. | |||